Verhoog je persoonlijke effectiviteit
Met enige regelmaat deel ik een aantal tips om je persoonlijke effectiviteit te verhogen. Deze keer: actief luisteren
Voor effectieve communicatie is het belangrijk dat je écht luistert naar wat de ander te zeggen heeft. Wil je je eigen doelen behalen en heb je anderen daarbij nodig? Dan is een voorwaarde dat je je openstelt voor de werkelijke boodschap van de ander.
Maar hoe doe je dat, écht luisteren en wat zijn de valkuilen?
Empathisch luisteren
In een eerder blog heb ik gekeken naar de vier minder effectieve niveaus van luisteren. Nu kijken we naar het vijfde niveau dat zich écht op de ander richt: empathisch luisteren
Nog maar eens Covey:
“Empathisch luisteren houdt in dat je je verplaatst in het referentiekader van de ander. Je bekijkt de wereld zoals de ander hem bekijkt. Je begrijpt wat zijn/haar paradigma is. Je begrijpt wat hij/zij voelt. (…) De essentie van empathisch luisteren is niet dat je het met iemand eens wordt maar dat je verstandelijk en gevoelsmatig begrip voor hem/haar hebt”.
Deze vorm van luisteren leidt tot beter contact met de ander en de ander voelt zich erkent wat leidt tot grotere betrokkenheid. Door de ruimte die de ander krijgt in het gesprek kan hij/zij bovendien inzichten krijgen die daarvoor nog niet duidelijk waren. Dit leidt tot persoonlijke groei.
Hoe doe je dat, empathisch luisteren en wat heb je ervoor nodig?
Oefening baart kunst: veel leidinggevenden geven zich te weinig tijd om écht te luisteren. Het tempo ligt hoog en de bordjes zijn lekker vol. Goed nieuws: het ligt binnen je cirkel van invloed! Zorg dat je je gesprek goed plant en oefen in geduld.
Hier volgen een aantal tips en trucs:
- Gebruik het LSD-model: Luisteren-Samenvatten-Doorvragen.
- Zorg voor een veilige omgeving zonder te veel prikkels: gesloten ruimte, telefoons op stil, laptop dicht, etc.
- Geef tijdens het gesprek je onverdeelde aandacht: zet je eigen gedachten, zorgen, oplossingen, adviezen, etc. even opzij. Maak eventueel voor aanvang van gesprek je hoofd leeg.
- Bevestig door middel van je lichaamstaal dat je luistert: kijk de ander aan, heb je lichaam naar de ander toe. Knikken als uiting van begrip en aanmoediging hoort hier ook bij.
- Geef ruimte in het gesprek: maak geen zinnen af en val niet in de rede. Stiltes mogen er zijn, ze geven de ander ruimte om even na te denken. Geef ook ruimte voor emoties maar wapper niet meteen met zakdoekjes bij de eerste tranen.
- Observeer lichaamshouding, mimiek, gebaren, etc.
- Maar vat samen: zowel de inhoud van het gesprek als het gevoel dat de ander probeert over te dragen. Met deze gevoelsreflectie geef je aan dat je de ander écht hebt begrepen. Je kunt dit bekrachtigen door ook de observaties van lichaamshouding, mimiek, etc. terug te koppelen.
- Vat niet alleen samen maar vraag waar nodig ook door. Stel hierbij open vragen (wie/wat/hoe/wanneer/waar) en vat de antwoorden ook weer samen.
- Maak tijdens LSD geen aantekeningen. Doe dit aan het einde samen; hiermee geef je aan werkelijk begrip voor de ander te hebben en geeft ook ruimte voor nuancering, aanvullingen maar ook tot het plaatsen in perspectief (doe dit niet zelf, laat dat aan de ander!).
Let op de valkuilen!
- Verkeerd gepland. Let op dat je voldoende tijd plant, het werkt niet als één van beide op hete kolen zit.
- Niet oordelen! Blijf neutraal in het gesprek, je eigen oordeel en meningen zijn even ondergeschikt.
- Trap niet in de valkuil door te zeggen: “dat begrijp ik”, dit is te oppervlakkig.
